گزارش نقشه برداری رودخانه ها و تعیین حد بستر و رپرگذاری؛
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای گلستان، از سویی دیگر بر اساس همین قانون، ایجاد هر نوع اعیانی و حفاری و دخل و تصرف در بستر رودخانه ها و انهار طبیعی و مسیل ها ممنوع است مگر اینکه با اجازه وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای باشد. از طرف دیگر چنانچه اعیانی های قدیمی که قبل از تصویب قانون توزیع عادلانه آب (قبل از (61/12/22) در بستر و حریم رودخانه ها و انهار طبیعی و مسیل ها ایجاد شده باشد، وزارت نیرو می بایست مزاحمت و یا عدم مزاحمت آن برای امور مربوط به آب و برق را بررسی و جهت پیگیری های لازم مقرر در قانون اقدام نماید. در آیین نامه مورد اشاره به جهت اجرای بندهای مرتبط در قانون، راهکارهای اجرایی مفصلی در 15 ماده در سال 79 پیش بینی و به تصویب رسیده است که بر این اساس شرکت های آب منطقه ای مکلف هستند با توجه به امکانات، حد بستر و حریم مجاری آبی یاد شده را در حوزه فعالیت خود با برنامه ای مشخص تعیین نمایند و به طرق پیش بینی شده به اطلاع عموم برسانند.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان، در این رابطه گفت: منظور از بستر آن قسمت از رودخانه ها، نهر یا مسیل است که آب با دوره برگشت خاصی در آن جریان دارد که در مالکیت حکومت قرار گرفته است وحتی در صورت تغییرات، کماکان در اختیار نظام جمهوری اسلامی است. ولی حریم آن قسمت از اراضی مجاری آبی یاد شده است که بلافاصله پس از بستر قرار دارد و مالکیت آن در اختیار وزارت نیرو نیست. ولی وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای به عنوان حق ارتفاق برای کمال انتفاع و حفاظت کمی و کیفی از مجاری آبی به آن نیاز دارد. لذا هر گونه دخل و تصرف آن بدون مجوز وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای ممنوع می باشد.
مهندس سید محسن حسینی تصریح کرد: در استان گلستان در مجموع 2700 کیلومتر رودخانه وجود دارد که لازم بوده است این مقدار مورد مطالعه قرار گیرد. در ابتدای امر برای تعیین حد بستر و حریم نیاز به نقشه برداری از بستر رودخانه ها و نیز باند حریم به میزان حدود 25 متر از هر طرف می باشد.
تاکنون 1300 کیلومتر از طول رودخانه ها همراه با باند حریم متناسب با بکارگیری شرکت های مهندسین مشاور ذیصلاح و بااستفاده از آخرین فناوری های نقشه برداری مورد برداشت نقشه قرار گرفته و حدود یک هزار و 400 کیلومتر از رودخانه ها باقی مانده است که برای نقشه برداری آن با توجه به برآورد انجام شده نیاز به حدود 4 میلیارد تومان اعتبار است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت با بیان این که اگر بخواهیم در طی یک برنامه توسعه آن را به انجام رسانیم، سالانه یک میلیارد تومان (در یک بازه 4 ساله) مورد نیاز است، گفت: پس از نقشه برداری، مرحله مطالعه تعیین حد بستر و حریم قراردارد که در این مطالعات بخش های مختلفی مانند، فیزیوگرافی، هواشناسی، هیدرولوژی، زمین شناسی وژئومورفولوژی، ژئوتکنیک، کاربری اراضی حاشیه رودخانه ها ، پوشش گیاهی، منابع قرضه و مصالح ساختمانی قابل دسترس، مطالعات حقوقی، اقتصادی، اجتماعی،کیفیت و بهره برداری از آب و رسوب رودخانه، ریخت شناسی رودخانه، هیدرولیک جریان، سیلاب و آثار آن، فرسایش و رسوب، تعیین شیب و عرض پایدار رودخانه و آثار زیست محیطی مورد مطالعه قرار می گیرد و حد بستر رودخانه مشخص می شود . این بسترفضای مورد نیاز برای عبور آب است و چنانچه در آن مانعی ایجاد شود ضمن آسیب رساندن به آن مانع موجب ایجاد تخریب هایی در بالا دست و پایین دست آن نیز خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه مطالعات تعیین حد بستر، معمولا طبق مقررات برای عبور سیلاب با دبی بازگشت 25 ساله انجام می شود، افزود: تعیین حریم نیز با توجه به دستور العمل های مربوطه از جمله دستورالعمل DLSRS و با لحاظ مواردی مانند میزان دبی رودخانه، نوع کاربری اراضی حاشیه رودخانه، پایداری بستر وکناره رودخانه، نوع رژیم جریان و میزان حساسیت و تنش اجتماعی محاسبه و در هر بازه تعیین می شود. این حریم ارتباطی به عبور آب ندارد بلکه فضایی است که برای کمال انتفاع و حفاظت از رودخانه ها لازم است همواره بدون تصرف موثر و قابل استفاده برای شرکت آب منطقه ای برای دسترسی به رودخانه باقی بماند و ارتباطی به عبور سیلاب ندارد و میزان آن از یک تا 20 متر تعیین می گردد.
مهندس حسینی اظهار داشت: مطالعات حد بستر و حریم نیز تاکنون در 1300 کیلومتر انجام شده است. مطالعه 1400 کیلومتر دیگر باقی مانده است و بر اساس آن اعتباری بالغ بر 3 میلیارد تومان مورد نیاز است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان با بیان این که ، این مقوله نیز سالانه با فرض اینکه در یک برنامه توسعه به اتمام برسد، نیاز به سالانه800 میلیون تومان ظرف 4 سال دارد، بیان کرد: پس از انجام مطالعه در هر بازه طبق آیین نامه مربوطه، مراتب به طریق مقتضی از جمله پخش اطلاعیه های محلی به اطلاع عموم می رسد و چنانچه کسی اعتراض داشته باشد بایستی ظرف یک ماه از تاریخ انتشار اعتراض خود را به شرکت اعلام و پس از رسیدگی توسط کمیسیون مربوطه نتیجه قطعی و به منزله نظر وزارت نیرو است.
مهندس حسینی افزود: اهمیت نقشه برداری و مطالعات تعیین حد بستر و حریم در آن جا بروز و ظهور پیدا می کند که بدانیم حدود 650 کیلومتر از رودخانه های استان از شهرها و روستاها عبور می کند و جمعیت بسیاری در صورت عدم تعیین و رعایت حد بستر و حریم رودخانه ها در معرض خطر ات جانی و مالی قرار می گیرند..
از سوی دیگر حدود 800 کیلومتر از رودخانه ها درمجاورت تاسیسات زیربنایی و بنگاه های اقتصادی اعم از بخش شرب ، صنعت ، خدمات، دام و طیور قرار دارد که در صورت عدم تعیین و رعایت حد بستر و حریم خسارت های مالی فراوانی را درپی دارد.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر وقوع سیلاب های متعدد در استان گلستان که با وجود تغییرات اقلیمی احتمال وقوع آن بیشتر شده است و تلفات جانی و صدمات مالی زیادی را تاکنون در استان به جا گذاشته است و بسیاری از علل آن به عوامل تشدید کننده سیل از جمله عدم رعایت بستر حریم رودخانه ها بر می گردد، لذا نقشه برداری و مطالعات تعیین حد بستر و حریم رودخانه ها ،انهار طبیعی و مسیل ها از اولویت های شرکت آب منطقه ای بوده و با استفاده از طرح های متعدد متمرکز ملی، ملی، ملی استانی شده، استانی و حوادثی این امر مهم را پیگیری کرده است.
البته لازم است میزان اعتبار و نیز تخصیص اعتبار به تناسب ارقام پیش گفته شده(7 میلیارد تومان)ظرف برنامه ششم توسعه صورت گیرد که این اعتبار در قیاس با ایمنی جان و مال ساکنان اطراف رودخانه ها به نظر رقم بالایی نمی آید.
