گزارشی از وضعیت چاه های غیر مجاز در گلستان؛

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای گلستان، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان در خصوص وضعیت چاه های غیر مجاز استان گفت: تعداد چاه های غیر مجاز در استان حدود 16 هزار حلقه است که از ابتدا تاکنون در استان شناسایی شده است. و زمان حفر آن به مقطع زمانی خاصی بر نمی گردد بلکه به تدریج این موضوع اتفاق افتاده است. میزان آبی که در سال توسط این چاه های غیر مجاز استحصال می شود حدود 150 میلیون متر مکعب است که حدود 13 درصد از مصرف آب زیرزمینی استان را به خود اختصاص داده است. این آب از آبخوان های سطحی استان برداشت شده است و آبخوان های عمیق تقریبا فاقد چاه های غیر مجاز هستند.
مهندس سید محسن حسینی اظهار کرد: دلایل متعددی برای حفر چاه های غیر مجاز در استان وجود دارد که از جمله می توان به آسانی حفر چاه غیر مجاز کم عمق اعم از دهانه گشاد و لوله ای توسط کارگر و مقنی و ابزار ساده ای چون اوگر، چرخ چاه و دستگاه های حفاری تراکتوری اشاره کرد.کوچک شدن قطعات اراضی کشاورزی و عدم تجمیع کشاورزان جهت پیگیری چاه های با عمق بیشتر و مجاز، محصور نمودن اراضی باغی و حفاری غیر مجاز با توجه به پوشش ایجاد شده و ایجاد اشکال در شناسایی و نیز جلوگیری از حفاری های غیر مجاز از جمله این دلایل است.  
همچنین عدم همکاری کامل دستگاه های مختلف خدمات رسان جهت جلوگیری از پرداخت تسهیلات، نهاده ها و سایر موارد به دارندگان چاه های غیر مجاز و اراضی تحت آبخور آن ها ، عدم تخصیص اعتبارات کافی به وزارت نیرو برای برخورد با چاه های غیر مجاز مثلا طبق استانداردها به ازای هر هزار حلقه چاه نیاز به یک اکیپ کامل گشت و بازرسی شامل عوامل فنی،حقوقی و انسداد می باشد که تاکنون این استانداردها محقق نشده است. همچنین عوامل اقتصادی و اجتماعی و سیاسی نیز در این زمینه دخیل بوده است.
وی بیان کرد: هر گونه برداشت غیر مجاز از آب ها اعم از سطحی و زیرزمینی و اعم از اینکه برداشت کننده غیر مجاز باشد یابه وسیله چاه مجاز بیش از اندازه آب استحصال کند مشمول جریمه می شود که میزان  آن بر اساس دستورالعمل صادره از سوی وزارت نیرو محاسبه می شود.

معاون حفاظت و بهره برداری استان بیان کرد: طرح تعادل بخشی آب های زیرزمینی شامل فرهنگ سازی و انجام تبلیغات و آموزش از طریق رسانه های مکتوب و مجازی و دیداری و محیطی از جمله طرح داناب که دانش آموزان مقطع راهنمایی را هدف آموزش قرار داده است و سالانه حدود 70 هزار دانش آموز تحت آموزش قرار می گیرند، تجهیز و راه اندازی اکیپ های گشت و بازرسی در بخش آب های سطحی و زیرزمینی به جهت پیشگیری از حفر چاه های غیر مجاز و کنترل آبدهی چاه مجاز و محاسبه نمودن برداشت غیر مجاز و به دنبال آن پیگیری حقوقی و قضایی از جمله موضوعات طرح تعادل بخشی است.
 مهندس حسینی ، تجهیز کلیه چاه های مجاز به کنتورهای مختلف حجمی با توجه به مختصات چاه، برقی یا غیر برقی بودن آن،انسداد چاه های غیر مجاز، توقیف و انهدام دستگاه ها و ابزارهای حفاری غیر مجاز،کنترل دستگاه های شرکت های حفاری مجاز به جهت عدم تخلف، ایجاد سامانه و بانک اطلاعاتی چاه های مجاز و منابع آب سطحی.مطالعه و اجرای ایجاد تشکل های آب بران به جهت مشارکت دادن ذینفعان.پروژه های تغذیه مصنوعی به جهت هدایت آب های مازاد سطحی به سفره های آب زیرزمینی را  از جمله پروژه های طرح احیا و تعادل بخشی استان عنوان کرد.
وی تصریح کرد: با توجه به مراقبت های انجام شده علیرغم کلیه کاستیها و تنگناها و همچنین عوامل محیطی موثر در استان خوشبختانه گلستان فاقد کاهش معنادار سفره های آب زیرزمینی بوده است و بر خلاف نیمی از دشتهای کشور که آبدهی آن ها بحرانی شده و به مناطق ممنوعه بحرانی تبدیل شده اند. استان گلستان فاقد دشت ممنوعه بحرانی است ولی به جهت مراقبت های بیشتر و تضمین آب شرب استان مناطقی از استان به عنوان منطقه ممنوعه آب شرب تعیین گردید که در آن حفر چاه کشاورزی ممنوع است و محدودیت های زیادی اعمال شده است و طبعا مراقبت های بیشتری از آن به عمل می آید.

مهندس حسینی تصریح کرد: به عبارت دیگر آن چه در استان گلستان تحت عنوان چاه غیر مجاز در حال استفاده است چاه هایی در آبخوان سطحی با عمق کمتر از 40 متر است که این موضوع نیز مورد پیگیری این شرکت برای کاهش و پایان دادن به این روند نامطلوب است.
در خاتمه متذکر می شود که نقش نهادهای مختلف به ویژه مجلس شورای اسلامی در جلوگیری از برداشت غیر مجاز در آب زیرزمینی بسیار موثر است.از جمله اینکه قانون تعیین تکلیف چاه های بدون پروانه در سال 89 موجب شد که تعدادی دیگر از متخلفین به امید قدیمی انگاشته شدن چاه های غیر مجاز خود و اخذ پروانه، نسبت به حفر چاه های غیر مجاز جدید اقدام نمایند و نیز روند برخورد با چاه  های غیر مجاز قدیمی نیز با تصویب این قانون کندتر شده است.