کمبود منابع آب و نیز تغییرات کمی و کیفی آنها، تجدید نظر در خصوص ارائه برنامه¬ها و تصمیم گیری های تخصیص این منابع در مدیریت یکپارچه آبخیز را ضروری نموده است. بدین منظور نتایج مختلف تخصیص های متفاوت منابع آب سد بوستان استان گلستان مورد تحقیق قرار گرفته است. توجه به امنیت آبی ساکنین پایین دست سد و در عین حال کاهش خطر وقوع سیل در اراضی پایین دست از جمله ارکان مدیریت بهره برداری از سد محسوب می شود. کنترل و تنظیم سطح آب در مخزن سد بطوریکه بتوان آب کافی برای تامین نیاز آبی خصوصا در ماه¬های کم آب را ذخیره نمود و در عین حال حجم خالی لازم به منظور کنترل سیلابها را فراهم آورد و همچنین نیازهای اکولوژیکی پایین دست را تامین کرد، از اهداف این پژوهش بوده است. در این پژوهش با بررسی داده های دبی جریان ثبت شده، مشاهده گردید که چهار ماه سیلابی در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. این چهار ماه شامل اردیبهشت، خرداد، مرداد و شهریور می باشند. برای کاهش معضلات تخصیص منابع آب بین کاربران در اثر دیدگاه ها و اهداف مدیریتی مختلف بهره برداران منابع آب، 16 سناریوی مدیریتی خاص تدوین گردید. مقادیر دبی ماهانه ایستگاه هیدرومتری تمر در سال آبی 88-87 به کمک مدل سری زمانی SARIMA پیش یابی گردید. سپس، نحوه تخصیص و بهره برداری بهینه منابع آب سطحی با توجه به مقادیر پیش¬یابی شده به صورت ماهانه مورد ارزیابی قرار گرفت. پنج معیار جهت ارزیابی اثرات اجرای سناریوها تعیین گردید. این پنج معیار عبارتند از (1) میزان حجم خالی مخزن در ماه¬های سیلابی، (2) میزان آب ذخیره شده در پایان یک سال آبی، (3) خطر احتمال طغیان در پایاب سد، (4) میزان دبی سیل خروجی از مخزن و (5) خطر شکست سد در هنگام وقوع سیل. به منظور موازنه نتایج حاصل از اجرای سناریوهای تدوین شده، و نیز تعیین سناریو یا سناریوهای برتر فن تصمیم گیری چند معیاره فازی بکار گرفته شد. بدین منظور، پس از محاسبه مقدار معیارها در کلیه سناریوها و فازی سازی آنها، معیارهای مذکور به کمک  فرآیند FAHP وزن دهی گردیدند. سپس، 16 سناریوی تدوین شده با استفاده از روش TOPSIS جهت تعیین برترین سناریوها اولویت بندی گردیدند. با توجه به نتایج حاصله مشاهده گردید که سناریوهای تدوین شده در 9 اولویت قرار گرفتند و سناریوی هفت اولویت اول را به خود اختصاص داده است. این سناریو شامل انجام اقدامات کنترل سیل فقط در  ماههای اردیبهشت و مرداد می باشد و در سایر ماهها هیچ گونه اقدام کنترل سیل صورت نمی گیرد. تحقیق حاضر می تواند در آینده در قالب یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای نیل به مدیریت بهره برداری بهینه از مخازن، توسعه پیدا کند.

امروزه تغییر اقلیم یکی از بزرگترین و مهم ترین چالش های پیش روی بشر است که اثرات نامطلوبی بر ابعاد مختلف حیات بشری دارد.  پایش اقلیم درازمدت هر منطقه راهکاری مناسب جهت کنترل و رویارویی با عوارض ناشی از تغییرات پیش رو است.  مناسب ترین راه بررسی تغییرات اقلیم در آینده پیش بینی اقلیم است که این مهم جز با استفاده از مدل های اقلیمی چرخه عمومی جو امکان پذیر نمی باشد.  برونداد مدل های گردش عمومی جو نمی تواند مستقیما برای پیش بینی و ارزیابی پیامدهای تغییر اقلیم در مقیاس منطقه ای و نقطه ای مورد استفاده قرار گیرد و نیازمند ریزمقیاس گردانی با لحاظ رفتار اقلیمی مشاهداتی منطقه یا ایستگاه مورد مطالعه است. از روش های متداول برای ریزمقیاس نمایی خروجی مدل های گردش عمومی جو، روش ریزمقیاس نمایی دینامیکی و آماری می باشد. از جمله مدل هایی که از روش های آماری برای ریزمقیاس نمایی بهره می برند مدل Lars-WG است. در این مطالعه به بررسی عملکرد مدل Lars-WG در مدل سازی داده های هواشناسی حوزه آبریز گرگانرود پرداخته شده است.  متغیر های مورد بررسی دمای حداقل، حداکثر، بارش و ساعت آفتابی 9 ایستگاه تبخیر سنجی دایر در حوزه با دوره آماری 30 ساله (1981-2011 میلادی) می باشد.  نتایج نشان داد مدل  Lars-WG در شبیه سازی متغیرهای ذکر شده بخوبی عمل کرده است. بطوری که بیشترین مقدار خطای شبیه سازی دمای 0.24 درجه سانتی گراد و مربوط به ایستگاه آق قلا است. دمای حداکثر شبیه سازی شده با مقدار خطای ماکزیمم 0.6  درجه سانتی گراد مربوط به ایستگاه مینودشت و در ادامه بیشترین خطای مطلق در شبیه سازی بارش 3.44 میلیمتر در ایستگاه میودشت و ساعت  آفتابی 0.6 در ایستگاه تمر می باشد. 

Water is very important as one of the main factors of human life for drinking as well as purposes related to human life and human nature. Increasing demand of water caused the emerging science of dam engineering and also construction large

dams for agricultural purposes, drinking, industry and also flood control, power generation, recreational and tourist use and etc. Large dams can remarkably effect on the environment as a nonstabilizing factor in nature in various stages of construction, operation and end of life by stopping the flow of the river and stored water. However, if the environment cannot tolerate this instability, the results of the destruction of this structure will gradually rise and the objective of dam construction will be lost. The reality is that, the environmental effects are not considered fully and completely for the most dams have been constructed in Iran. In this paper, we will review the environmental impact of construction large dams on some rivers in the country and after that we will investigate some ways to deal with the effects and finally we will separately examine the use of several small dams instead of big dams as an important and effective option.

امروزه اهمیت نقش روزافزون آمار و اطلاعات و به عنوان پیش نیاز کلیه تصمیم گیری ها ، سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها بر کسی پوشیده نیست . این نقش و قابلیت های آن در عصر اطلاعات به قدری بدیهی است که نظام آماری و سامانه های اطلاعاتی آنها نه تنها از شاخص های توسعه یافتگی به شمار می رود بلکه در اختیار نداشتن آمار و اطلاعات کافی ، صحیح و بهنگام ، اتخاذ سیاست های موثر و برنامه ریزی های توسعه ای ناممکن می گرداند. در دو دهه اخیر، واژه فناوری اطّلاعات یا فناوری اطّلاعات و ارتباطات به عنوان یک پدیده نوظهور و قدرتمند، جایگاه جهانی خود را پیدا کرده است و از هم اکنون انتظار میرود در ساختارهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و همچنین در بنیانه ای سنّتی اداره جوامع، تحولات اساسی رخ دهد و سیستم جدیدی از مدیریت معرفی گردد. گسترش فناوری اطّلاعات و ارتباطات باعث ایجاد تحولات بسیاری شده است. و این امر موجب شده تا اداره آمار و فناوری اطلاعات شرکت آب و فاضلاب روستایی استان گلستان به تدوین راهبردهای لازم در این جهت بپردازددر پژوهش حاضر تلاش شده است با استفاده از برخی از روشهای کمی، راهبردهایی برای شرکت آب و فاضلاب روستایی استان گلستان تدوین و اولویت آنها معین گردیده است. از این رو با استفاده از ماتریسهای ارزیابی عوامل خارجی (EFE) و داخلی (IFE)، سوات (SWOT)، و داخلی و خارجی (IE) مهمترین عوامل شناسایی و ضمن تعیین جهت راهبردی شرکت، گزینه های ممکن مشخص شده است. سپس با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) گزینه های مختلف مورد ارزیابی و قضاوت قرار گرفته و از بین آنها مناسب ترین گزینه انتخاب شده است. طبق نتایج این پژوهش راهبرد پیاده سازی نظام جامع فناوری اطلاعات مبتنی بر داده با ایجاد نگرش سیستمی برای اداره آمار و فناوری اطلاعات شرکت آب و فاضلاب روستایی گلستان توصیه می شود.

امروزه در مطالعات آب زیرزمینی در محیطهای کارستی بررسی و تعیین نقش بخش اپی کارست در ذخیره سازی و انتقال آب اهمیت فراوانی دارد. مطالعات بسیاری تاکنون انجام گردیده که با استفاده از اندازه گیری ایزوتوپهای O و D در طی یک واقعه بارش روشهایی را برای تفکیک جریان پایه از جریان ناشی از واقعه بارش در هیدروگراف دبی چشمه ها ارائه نموده اند. در محیطهای کارستی آب پس از نفوذ در خاک وارد بخش اپی کارست گردیده و خصوصیات هیدروشیمیایی و ایزوتوپ C متفاوتی نسبت به آب زیرزمینی موجود در سنگهای کربناته دارد. با توجه به این امر، دبی جریان پایه چشمه های کارستی شامل دو جزء مربوط به آب بخش اپی کارست و آب زیرزمینی می گردد. بنابر این برای تجزیه نهایی هیدروگراف چشمه های کارستی و بدست آوردن سه پارامتر مجهول مربوط به آب ناشی از واقعه بارش، آب بخش اپی کارست و آب زیرزمینی آبخوان کارستی ابتدا با استفاده از ایزوتوپهای O و D تفکیک جریان پایه از جریان ناشی از واقعه بارش صورت می پذیرد و سپس با استفاده از ایزوتوپ C سهم هریک از اجزاء مربوط به بخش اپی کارست و آب زیرزمینی در حجم جریان پایه در هیدروگراف دبی چشمه های کارستی مشخص می گردد.

سد باطله آق دره که در 23 کیلومتری شمال تکاب در استان آذربایجان غربی واقع شده است، به منظور انباشت باطله معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سد در ساختگاهی احداث شده است که به علت وجود ژیپس در پی و بخش‌هایی از مخزن آن، ساختگاهی ویژه از دیدگاه ژئوتکنیک و مسایل زیست محیطی است و شایسته توجه خاص می باشد. اگرچه تاکنون، ساختن سد روی ساختگاه ژیپسی منع نشده است، اما رفتار ژیپس در برابر آب ناشی از خاصیت انحلال آن همواره تهدید برانگیز، آسیب پذیر و هشدار دهنده بوده است. در بخش‌هایی از کف مخزن و پی سد باطله آق دره، بخش گچی سازند قم قرار دارد که ویژگی های کارست مجرایی را دارا است. در این مطالعه با استفاده از نتایج پایش زیست محیطی سد باطله و اندازه گیری بعضی از مشخصه‌های هیدروژئولوژی و هیدروژئوشیمی و بررسی‌های ژئوفیزیک به روش ERI، نقش بخش گچی سازند قم در انتقال آلاینده سیانیدی سد باطله آق دره مورد مطالعه قرار گرفته است. محدوده مورد بررسی از نظر زمین ساخت یک منطقه فعال است. چشمه‌ها و مجاری انحلالی کارستی در بخش گچی سازند قم نیز در راستای شکستگی های موجود شکل گرفته­اند. این مجاری نقش کنترل کننده‌ای بر جهت جریان آب زیرزمینی دارند و به دلیل توسعه آنها در ژیپس‌های پی و مخزن سد و ایجاد یک آبفروچاله در بخش جنوب غربی مخزن سد باطله، نشت آلاینده به پایین دست از طریق این مجاری انحلالی صورت گرفته است و باعث ارتباط هیدرولیکی بین بخش جنوب‌غربی مخزن سد باطله و چشمه‌های کارستی پایین دست شده‌اند.

در طی سال های اخیر روند کاهشی محسوسی در آبدهی رودخانه های حوزه گرگانرود در استان گلستان مشاهده شده است که این مهم می تواند یکی از پیامد های تغییرات اقلیمی رخ داده دردهه اخیر باشد. هدف از این مطالعه مقایسه تخصیص های منابع آب در شرایط اقلیم دراز مدت حاکم برحوزه آبریزگرگانرود با شرایط اقلیمی رخ داده در دهه اخیر است. بدین منظور، با استفاده از آمار آبدهی دراز مدت رودخانه های حوزه گرگانرود طی سال های آماری (1389- 1354) و آبدهی دهه اخیر طی سال های آماری (1389- 1379) به بررسی وضعیت تخصیص های این حوزه  با کمک نرم افزار تخصیص منابع آب WEAP پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که میزان کمبود آب نسبت به تخصیص های موجود در سراسر حوزه آبریز گرگانرود در سری درازمدت 1389- 1354 معادل 131/92 میلیون متر مکعب در سال می باشددر حالیکه این میزان در سری آماری کوتاه مدت 1389- 1379 به 433/59 میلیون متر مکعب در سال رسیده است که نشانگر آن است که با کاهش آبدهی رودخانه ها در ده سال گذشته میزان تخصیص های تامین نشده افزایش یافته است و این موضوع ضرورت اصلاح تخصیص های منابع آب را به منظور استفاده بهینه و قابل اطمینان از آب در اکثر ایام سال ایجاب می کند.