در گفت وگو با معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان عنوان شد:

هرچند بهره‌برداری از آب بندان ها نقش بسزایی در تامین آب زراعی و آبزی پروری دارد اما احداث برخی از این سازه‌ها به صورت غیرمجاز و بدون تحصیل مجوزهای لازم از دستگاه‌های متولی انجام شده، موضوعی که برای سایر آب بندان های دارای پروانه مشکلاتی را ایجاد کرده است.

لذا بر این اساس طبق درخواست شرکت آب منطقه‌ای و تصمیم مسئولان ارشد گلستان و مدیران متولی مقرر شده تا آب بندان های غیرمجاز در مسیر گرگانرود تخریب شود.

جزئیات اجرای این برنامه  در مصاحبه با مهندس «جواد تیموری»، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان در ذیل آمده است.  

* آب بندان های غیرمجاز در چه سالی ساخته شده است؟

پ: طی سنوات گذشته از حدود ۲۰ الی ۲۵ سال پیش، افرادی بدون داشتن مجوز اقدام به احداث مخازن آبی (آب بندان) در مسیر گرگانرود و خارج از آن کردند. آن ها باید طبق قانون به شرکت آب منطقه‌ای مراجعه و اقدام به اخذ پروانه می کردند که این روند طی نشده است.
طبق قانون توزیع عادلانه آب، اگر کسی به هر طریقی بخواهد از منابع آبی (زیرزمینی و سطحی) استفاده کند باید درخواست خود را ارائه کند. براساس نظرات کارشناسان در کمیسیون صدور پروانه بهره برداری و با توجه به اینکه فرد در چه زمان، مکان و به چه میزان آب می خواهد برداشت کند، این عمل بررسی می شود.
کمیسیون، متشکل از تعداد کارشناس خبره در حوزه کشاورزی، آب و حقوق است که تصمیم می‌گیرند آیا اجازه برداشت آب و بهره برداری داده شود یا خیر.
اقدامات مذکور، توسط افرادی که آببندان ها را در گرگانرود ایجاد کرده اند، انجام نشده است. از همان ابتدا شرکت آب منطقه‌ای اخطارهای لازم را حسب تکالیف قانونی خود به متصرفان غیرمجاز بستر صادر کرده و بعد از هم از طریق مبادی قانونی اقدام به پیگیری موضوع کرد.
در گذشته به دلایل متعدد اراده و اتفاقی نظر در خصوص تخریب و برنامه‌ها وجود نداشت اما هم اکنون شرایط متفاوت شده است.

* آب بندان ها غیرمجاز استان چه تعداد بوده و حجم آن ها چه میزان است؟

پ: تعداد آببندان هایی غیرمجاز که در بستر رودخانه گرگانرود قراردارد و بنا داریم آن ها را تخریب کنیم حدود 70 فقره بوده که حجمی معادل هشت میلیون مترمکعب آب را در خود ذخیره می کنند. با توجه به این که بهره برداران مجاز در اطراف رودخانه وجود دارد، در صورتی که امکان رهاسازی این حجم آب وجود داشته باشد، نگرانی بسیاری از کشاورزان مرتفع خواهد شد.

* آببندان ها غیرمجاز در کجا ساخته شده اند؟

پ: آب بندان های غیرمجاز در گذشته در بازه ای از رودخانه به طول 30 کیلومتر در گرگانرود بنا شده و در صدد هستیم این مخازن را تخریب کنیم تا با مدیریت منابع، مشکلات بهره برداران مجاز برطرف شده و هنگام سیلاب هم مشکلی ایجاد نشود.

*این آب بندان ها چه خسارتی را به منابع آبی استان و بهره‌برداران اطراف وارد می کنند؟

پ: وجود آب بندان ها از دو منظر قابل بررسی است؛ نگاه اول موقعیت آب بندان ها بوده که در بستر رودخانه احداث شده است.
در سال‌های پرآب و ترسالی هنگامی که با جریانات سیلابی روبرو می شویم، وجود این آببندان ها و دیواره های آن ها باعث می شود که در عبور جریانات خلل ایجاد شود.
از منظر دوم با توجه به میزان برداشت آب از این مخازن، به ویژه در سال‌های خشکسالی، سبب می شود که بهره برداران مجاز از جمله کشاورزان سد وشمگیر نتوانند به اندازه کافی از آب استفاده کنند و برای تامین آب دچار مشکل می شوند.

*نحوه تعامل سایر دستگاه های متولی چگونه است؟

پ: با توجه به درخواست های شرکت آب منطقه‌ای و تصمیماتی که اخیراً در جلسات موثر استانی اتخاذ شده مبنی بر اینکه این آب بندان ها از مسیر رودخانه گرگانرود جمع آوری و مزاحمت های آنها مرتفع شود و با توجه به این که این آب بندان ها مبنای قانونی هم ندارند، تلاش کردیم موضوع با دستگاه های اجرایی همکار در این طرح اطلاع رسانی شود.
همینطور از طریق رسانه های جمعی و استانی تلاش کردیم متصرفان این آب بندان ها از موضوع آگاه شده و همکاری لازم را با ما داشته باشند.
فارغ از این مسئله با متصرفان آببندان ها هم جلساتی جداگانه با حضور کارشناسان و مدیران ذیربط برگزار شده و به آنها فرصت دادیم که نکته نظرات و مطالب خود را عنوان و اسناد خود را ارائه کنند.

* کدام دستگاه ها در این عمل نقش دارند؟

پ: با توجه به ماهیت آب بندان ها یکی از سازمان هایی که در این زمینه نقش دارد «شیلات» است. از همان ابتدا که استان به این نتیجه رسید آب بندان ها باید برچیده شود این آمادگی را ایجاد و حتی ماشین آلات را با نیت شروع عملیات اجرایی اعزام کردیم ولی از آنجایی که همکاران شیلات به این تشخیص رسیده که متصرفان اقدام به رهاسازی ماهی در این مخازن کرده اند، از ناحیه مقامات استانی تصمیم بر این شد که تاز مان صید به این افراد فرصت داده شود؛ لذا تا پایان آذر و دی ماه به این افراد فرصت داده شد.
شیلات به عنوان همکار در این عملیات، ملزم به این شد که پرورش دهندگان را ترغیب کند که در زمان مقرر ماهیان را از مخازن صید کرده و شرایط را برای اجرای عملیات تخریب آببندان ها فراهم کنند.

*برای اطلاع رسانی چه اقداماتی انجام شد؟

پ: در سه مرحله از باب اطلاع رسانی و تذکر برای متصرفان ، از طریق نصب بنر در روستاهایی که این افراد مستقر هستند و چاپ صدور اطلاعیه با همکاری مقام قضایی در شهرستان، اقدام شد.
اخیراً هم اطلاعیه ای با همکاری دادستانی گنبدکاووس تنظیم و از طریق همکاران امور منابع آب شهرستان به بخشداری مرکزی این شهرستان و روستاهای مختلفی که این آببندان ها در آن جا احداث شده، ارسال شده است.

*پیشگیری و نظارت بر منابع و مجاری آبی استان چگونه است؟

پ: اکیپ ها گشت و بازرسی شرکت آب منطقه ای نظارت مستمری در مسیر رودخانه ها داشته و از منابع آبی مراقبت می کنند.
در صورت شناسایی متخلفان براساس وظایف قانونی اکیپ های ما در چند مرحله تذکر داده و در صورت استمرار این عمل و بی توجهی این افراد، به مرجع قضایی معرفی می شوند و پیگیری ها تا رفع تجاوزات ادامه می یابد.