مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گلستان در مراسم افتتاح بیستمین کنفرانس هیدرولیک ایران:

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای گلستان، مهندس سید محسن حسینی اظهار کرد: خلیج گرگان کم‌عمق است، حداکثر عمق آن به چهار متر می‌رسد و از شرق به غرب از عمق آب کاسته می‌شود، درجه شوری آب خلیج در قسمت‌های غربی به علت عمق کم و زیاد بودن تبخیر، قدری بیش‌تر از شوری آب دریای خزر است و در مصب رودخانه‌ها  به علت ورود آب شیرین، از درجه شوری آب آن کاسته می‌شود.

وی افزود: رودخانه‌های دو حوضه آبریز به خلیج گرگان سرازیر می‌شود شامل  رودخانه‌های حوضه آبریز قره‌سو که 100 میلیون متر مکعب پتانسیل سالانه آب سطحی وجود دارد وهمچنین رودخانه‌های کوچک ساحلی موسوم به حوضه آبریز خلیج گرگان که زهکشی خود را به طور مستقیم در این خلیج تخلیه می‌کنند و در حد فاصل حوضه قره‌سو تا حوضه نکارود به صورت نواری بین این دو حوضه گسترده هستند با پتانسیل سالانه 40 میلیون متر مکعب .

حسینی در ادامه گفت: خلیج گرگان از طریق شمال شرقی حد فاصل جزیره آشوراده - چپاقلی به دریای خزر متصل است. لذا نوسانات سطح آب علاوه بر تأثیرپذیری موقت از ورود رودخانه‌های بالادست، با سطح دریای خزر در حال تعادل است و کمبود آب تبخیری آن از طریق دریای خزر تأمین می‌شود. این وضع سبب شده است که یک جریان شدید طولانی از دریا به خلیج و یک جریان ضعیف و کوتاه‌مدت از خلیج به دریا، از طریق تنگه بندرترکمن- آشوراده برقرار شود.

4 متر نوسانات تراز آب دریای خزر در 100 سال گذشته

وی تصریح کرد: دریای خزر در 100 سال گذشته شاهد بیش از چهار متر نوسانات تراز آب و در سالیان اخیر شاهد افت تراز سطح آب بوده است. این نوسانات در بخش‌های عمیق دریا، تأثیر چندانی از خود به جای نمی‌گذارد، اما در نواحی ساحلی مانند خلیج گرگان که دارای عمقی کمتر از چهار متر است، باعث تغییرات زیادی از لحاظ «هیدرودینامیکی» و «مورفولوژیکی» و در نهایت زیست محیطی می گردد.

مهندس حسینی بیان کرد: در سنوات اخیر از حدود ۴۰ تا 50 هزار هکتار مساحت خلیج گرگان، هشت تا 10 هزار هکتار خشک شده و سطح آب آن نیز تا ۸۵ سانتیمتر کاهش یافته است، عمق خلیج گرگان که در برخی نقاط به حداکثر چهار متر می‌‌رسید، اینک به 1,5 متر کاهش یافته و چند سالی است که بخشی از دغدغه مردم و مسوولان استان‌های گلستان و مازندران به ویژه ساحل‌نشینان، بر راه‌های ورود آب به این خلیج متمرکز شده است .
 
حوضه آبریز ولگا بیش از 80 درصد ورودی آب به دریای خزر را تامین می‌کند

مهندس حسینی افزود: با بررسی پتانسیل کل رودخانه‌های ورودی به خلیج گرگان در می‌یابیم که پتانسیل کل حوضه‌های ورودی به این خلیج در سال‌های نرمال کمتر از 200  میلیون متر مکعب بوده که طبیعتا بخش زیادی از آن از سالیان دور به مصارف شرب، صنعت، کشاورزی و آبزی‌پروری تخصیص یافته که انتظار جلوگیری از مصرف آب و سرازیر شدن کل پتانسیل سالانه آب سطحی این دو حوضه  به خلیج گرگان، به لحاظ فنی، اقتصادی و اجتماعی امری غیرعملی به نظر می‌رسد.

وی با اشاره به نقش حوضه آبریز ولگا که بیش از 80 درصد ورودی آب به دریای خزر را تامین می‌کند، گفت : در فصل سرما کاملا زیر برف و یخ قرار می‎گیرد و با گرم شدن هوا  و با ذوب شدن برف در این حوضه ، معمولا سالانه حدود 30 سانتیمتر افزایش سطح تراز آبی در دریای خزر به وجود می‌آید و به همان میزان نیز آب وارد خلیج گرگان می‌شود که بخش‌های وسیعی از خلیج را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این حجم آب در مدت 6 ماه بالغ بر  1.2 میلیارد مترمکعب می‌شود که بالا آمدن موقت آن را به همراه دارد اما از تیرماه به بعد به دلیل اینکه دیگر این افزایش آب وجود ندارد و روند کاهشی به وجود می‌آید و حجم تبخیر نیز افزایش می‌یابد، سطح آب به سرعت تا اواخر مهر و آبان ماه پایین می‌آید.

حسینی افزود: حجم آبی که از دریای خزر وارد خلیج  گرگان می‌شود، بسیار قابل توجه است زیرا تمام پتانسیل  آب رودخانه‌های حوضه  قره‌سو و حوضه خلیج گرگان کمتر از 200 میلیون متر مکعب بوده و آبی که به خلیج گرگان می‌رسد، به دلیل مصارف در حوضه‌ها، به مراتب کمتر است اما دریای خزر می‌تواند در مدت سه ماه حدود 1.2 میلیارد مترمکعب آب به خلیج گرگان وارد کند.

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گلستان،  میزان آب ورودی در سال آبی 99-1398 از حوضه قره‌سو به خلیج گرگان را حدود 220 میلیون متر مکعب آب اعلام کرد  که حدود 165 میلیون متر مکعب آن در دو ماهه فروردین و اردیبهشت در اثر سیلاب  ابتدای سال 1398 رخ داد و این امر موجب آبگیری موقت خلیج شد و تراز آن را چند سانتیمتر بالا آورد که در مناطق غرب و جنوب‌غرب خلیج منجر به زیر آب رفتن مساحت کمی با عمق چند سانتیمتری آب شد که البته این وضعیت پایدار نبود.

 وی در خاتمه گفت: بخش غربی این خلیج منطقه‌ای با شیب کم است و ورود سیلاب، این منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آن را به شوره‌زاری دارای آب کم عمق لب‌شور تا شیرین تبدیل می‌کند. اما ضمن ورود بخشی از این آب به دریای خزر به دلیل خاصیت ظروف مرتبطه و نیز با توجه به گرم شدن هوا این آب تا اواخر مهر به سرعت تبخیر می شود و سطح آب خلیج دوباره کاهش می‌یابد و در مجموع به نظر میرسد تکیه بر آورد آب رودخانه ها برای افزایش سطح و حجم آب در خلیج گرگان با واقعیت ها فاصله دارد، هرچند با لایروبی رودخانه ها و رفع موانع رسیدن روان آب ها به خلیج، بخشهای غربی و کم عمق می تواند چند روزی بیشتر در هر سال شاهد مقداری آب باشد.