گزارش خبری

      افزايش رشد جمعيت، توسعه شهرها را در پي دارد و یکی از موادي كه در توسعه شهرها به كار مي رود، شن و ماسه است. تامین شن و ماسه بعنوان جزء اصلی مصالح ساختمانی نقش تعیین کننده ای در اجرای طرحهای عمرانی و ساخت و سازها دارد، به گونه ای که کمبود این مصالح سرعت روند اجرای پروژه های عمرانی را کاهش می دهد.

     از اين رو بستر رودخانه ها، سواحل دریا، کوه و زمینهای کشاورزی از جمله منابع مهم تامین شن و ماسه مورد نیاز ساخت و سازها محسوب می شوند. در این میان شن و ماسه موجود در بستر رودخانه ها به سبب کمی و کیفی و سهل الوصول بودن، بیشتر از منابع دیگر مورد توجه مصرف کنندگان این بخش قرار می گیرد.

      استان گلستان با توجه به وجود 44 شاخه رودخانه به طول تقریبی 2700 کیلومتر به بستری مناسب جهت برداشت شن و ماسه مورد توجه بهره برداران و سودجویان غیرمجاز تبدیل شده است که این مشکلات فراوان و نگرانی های زیادی را نیز بوجود آورده است.

     به گفته معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان، هر سال پس از فصل بارندگی و طغیان   رودخانه ها مقدار زیادی شن و ماسه طبیعی در بستر رودخانه باقی می ماند که پس از کم شدن میزان آب رودخانه ها جهت پاکسازی مسیر رودخانه ها این منابع با صدور مجوز از بستر رودخانه ها خارج و سپس مورد استفاده قرار می گیرد.

مهندس سید محسن حسینی گفت: بیشترین میزان برداشت در استان گلستان از رودخانه های زرین گل، خرمارود،     قره چای رامیان، دوغ، ساری سو انجام می شود و در صورتی که این برداشت ها غیر اصولی و بدون مجوز باشد صدمات جبران ناپذیری به وجود می آورد که قابل بازگشت نیز نمی باشد.

      وی با اشاره به برداشت 92 هزار متر مکعبی بر اساس مجوز صادره در 6 ماهه اول سالجاری گفت: برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه ها ممکن است از نظر فعاليت هاي اقتصادي  و توسعه جغرافيايي نقش به ظاهر مناسبي داشته باشد، اما انجام عمليات بهره برداری غیر مجاز از بستر رودخانه ها باعث بروز پیامدها و عوارض منفی می شود که از جمله آن می توان به تغییر عرض و ارتفاع رودخانه،از بین رفتن تاسیسات آبی و پل ها، خطر جاری شدن سیل و انقراض نسل موجودات آبزی اشاره کرد.

       مهندس حسینی با تاکید بر اینکه برداشت شن و ماسه از بستر و حریم رودخانه ها نوعی دخل و تصرف در آن محسوب می شود خاطر نشان کرد؛ تغييرات ناشی از برداشت شن و ماسه تنها به محل برداشت محدود نمي­گردد، بلکه تاثیرات مخرب آن در بالادست و پايين دست رودخانه نیز مشاهده می­شود. به عنوان مثال برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه و ایجاد گودال و چاله ها در محل، باعث تغییرات شدت جریان، کم و زیاد شدن انرژی و گل آلود شدن آب      می گردد و اين تغييرات حتی تا 10 کيلومتر پايين تر از محل برداشت شن و ماسه نیز اثر گذار است و علاوه بر موضوع یاد شده، این امر باعث کاهش تراکم موجودات آبزی در حاشيه و بستر رودخانه می­گردد.

      معاون حفاظت و بهره برداری منابع آب عنوان کرد؛ ایجاد اختلاف ارتفاع بین سطح زمینها و بستر رودخانه ها از دیگر عوارض برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه هاست که تبعات و خسارات بسیاری را به همراه دارد. استخراج شن و ماسه نیز منجر به توليد مقدار زيادی ذرات ريز و معلق در رودخانه و در نتيجه باعث کاهش کيفيت آب می­گردد.

همچنین ریزش اراضی مجاور به رودخانه و از بین رفتن آنها، کف شویی رودخانه و از بین رفتن سازه های آبی و پل ها و پایین افتادن کف رودخانه و نیاز به کف شکنی چاه های حوضه رودخانه ها از دیگر مشکلات ایجاد شده می باشد.

     در خاتمه لازم به ذکر است که بیشترین میزان برداشت غیر مجاز از سوی بهره بردارانی صورت می گیرد که امکانات ثابتی نداشته و به صورت سیار عمل می کنند. در این ارتباط در 6 ماهه اول سال جاری  35 مورد پیگرد قانونی در خصوص این متجاوزین انجام شده است.